Program warsztatów pod prowokacyjnym tytułem „Dzieci nie-śmieci” został przygotowany w oparciu o książkę wiedeńskiego psychoanalityka Brunona Bettelheima po tytułem: Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. W swoich praktykach artystycznych czasami korzystam z wiedzy psychologicznej i socjologicznej, zdając sobie jednocześnie sprawę z mogących pojawić się niebezpieczeństw na tych polach. Dlatego też korzystając z tej książki starałam się wyciągnąć z niej te najbardziej uniwersalne i bezpieczne treści, w oparciu o jej szeroką wiedzę psychologiczną, dogłębną analizę ludzkich zachowań i doskonałą umiejętność autora w przekuwaniu abstrakcyjnych pojęć świata baśni w realne doświadczenia życia codziennego,aby móc przekazać je w formie wspólnej rozmowy i twórczej zabawy.
Baśnie są jedynym utworem literackim całkowicie zrozumiałym dla dziecka, a wiedza, którą z nich czerpią jest różna w zależności od zainteresowań i etapów życia. Współczesna kultura popularna proponuje wciąż nowe historie czerpiące ze starych znanych baśni, ale przekaz ich jest często upraszczany i sprowadzony do taniej rozrywki.
Celem warsztatów jest uczenie krok po kroku rozumienia siebie i innych, przez to nawiązywanie wartościowych więzi z bliskimi i rówieśnikami, uwrażliwienie dzieci zarówno tych o przeciętnej jak i twórczej umysłowości, pomoc w odkrywaniu własnej tożsamości i wskazanie na doświadczenia je wzbogacające. Pojawiające się problemy związane z dorastaniem, konflikty między pokoleniowe to doświadczenia, przez które musi przejść każde dziecko. Chociaż baśnie są osadzone w dalekiej przeszłości i niewiele mówią o warunkach życia we współczesnym społeczeństwie to jednak wiedza z nich zaczerpnięta jest niejednokrotnie dużo bardziej przydatna w stawianiu czoła dzisiejszym problemom i szukaniu swego miejsca w grupie.
Baśnie pomagają rozwiązywać problemy egzystencjalne, edypalne, rywalizacji między rodzeństwem, osiągnięcia własnej odrębności osobowej i uwolnienia się od zależności od rówieśników oraz wyrobienia własnego poczucia wartości i powinności moralnej. Nauka odbywa się poprzez oswajanie się z trudnymi sytuacjami w fantazji, przetrawianie ich i przekształcanie w swojej wyobraźni. Forma i struktura baśni podaje dziecku obrazy, które mogą okazać się pomocne w kształtowaniu fantazji na jawie, co z kolei powoduje łatwiejsze uporanie się z problemami i nadanie swojemu życiu lepszego kierunku. Symboliczny sposób przekazywania wiedzy, poprzez wspólną zabawę jest bezpiecznym sposobem przekazywania niełatwych treści.
Postaci baśniowe i ich charaktery są konstruowane na kontrastowych cechach i emocjach (dobry-zły, brzydki-piękny, pracowity-leniwy, bogaty-biedny), tak aby dziecko nie miało wątpliwości w odróżnianiu jednego od drugiego. Ta dwubiegunowa postawa bohaterów jest jednocześnie pozytywną i negatywną identyfikacją, która pokazuje w symboliczny sposób, że ludzie różnią się od siebie i konieczny jest wybór kim chce się być. Mimo tego wyraźnego czarno-białego podziału baśnie nie dają gotowych odpowiedzi sugerując jedynie pozostawiają w wyobraźni dziecka miejsce na rozwiązanie i odniesienie do własnych doświadczeń.
Pracę z dziećmi chciałabym podzielić na etapy. Pierwszym z nich jest wspólne czytanie wybranej baśni, bądź też przybliżenie jej fragmentów, jeśli jest ona powszechnie znana. Próba rozłożenia znaczeń poszczególnych fragmentów tekstu, zabawa w skojarzenia i hasła. Następnie dzieci będą tworzyć własne ilustracje do przeczytanych fragmentów baśni, ale będą to ilustracje, których samymi będą bohaterami. W pracowni zaaranżuję studio fotograficzne z wielkim tłem kartonowym zawieszonym pod sufitem, na którym będą tworzone przez nich tła do ilustracji, w których to tłach następnie będą umieszczać siebie jako postaci z baśni. Z brystolu i folii będą kreować potrzebne im rekwizyty.
Grupa dzieci uczestniczących w warsztatach będzie podzielona na małe podgrupy, tak aby mogły swobodnie razem pracować i każdy z nich mógł „zagrać” w swojej bajce. Tak jak różna jest wyobraźnia dziecięca i różne rozwiązania podpowiada przewiduję, że rezultatem pracy będzie bogaty zbiór ilustracji, od próby realistycznego potraktowania tła wydarzeń baśniowych przez abstrakcyjno-pojęciowe podejście do tematu. Dzieci będą wybierać bohaterów, w których chcą się wcielić, żeby stanąć w symbolicznych zastygłych figurach na stworzonych przez siebie tłach. Ostatnim etapem naszej wspólnej pracy będzie sfotografowanie przeze mnie zbudowanych przez dzieci scen i zebranie kolekcji fotograficznych ilustracji.
Ułatwienia dostępu
