„Nie chodzi o to, żeby albo korzystać z dorobku Ryszarda Wagnera, albo go zwalczać. Ważne jest, by kontynuować (jego dzieło) za pomocą innych środków. Trzeba usłyszeć to, co było niewidzialne, a to co niesłyszalne, zobaczyć.“-Hans Jürgen Syberberg
Hans-Jürgen Syberberg do dziś zalicza się do grupy najbardziej kontrowersyjnych twórców niemieckiego kina. Jednocześnie należy do najważniejszych postaci współczesnego kina, przede wszystkim ze względu na oryginalność formy i niepowtarzalny styl , będący swoistą realizacją idei Gesamtkunstwerku – marzenia o stworzeniu sztuki łączącej w sobie wzajemnie sprzeczne pierwiastki: muzykę, poezję, obraz i ruch. Pozwalało to twórcy m.in. na postawienie zasadniczych pytań dotyczących sztuki, polityki, kultury, czy tożsamości narodowej. Jego dzieła, odrzucane przez długi czas przez rodzimą krytykę, znalazły swoich zwolenników na arenie międzynarodowej np. Susan Sontag, Michela Foucaulta, Francisa Forda Coppoli. Syberberg ze swoją skłonnością do przekraczania granic nieustannie podejmował ryzyko syntezy różnych gatunków sztuki, a jego dzieła, konfrontujące odbiorców z treściami łamiącymi konwencje starochrześcijańskiej Europy, do dziś znajdują licznych miłośników.
Na przeglądzie będzie można zobaczyć pięć najważniejszych, trwających łącznie ponad 20 godzin dzieł reżysera: najgłośniejszy obraz Hitler - film z Niemiec, oryginalną adaptację opery Wagnera Parsifal, Ludwig - requiem dla dziewiczego króla (inspirowany ekscentrycznym życiem Ludwiga II, ostatniego władcy Bawarii), dokument Winifred Wagner i historia domu Wahnfried w latach 1914-1975, w którym reżyser rozmawia z synową Richarda Wagnera (żoną jego syna Sigfrida), przyjaciółką Hitlera, wspominającą kompozytora oraz Listy Ryszarda Wagnera do kobiet, pierwszą część filmu Noc - niezwykłego filmowego monologu z udziałem Edith Clever, poświęconego tematowi nocy w sztuce europejskiej.
Program przeglądu:
16.10.2013, godz. 19:00
LUDWIG – REQUIEM DLA DZIEWICZEGO KRÓLA
1972, 134 min.
17.10.2013, godz. 19:00
NOC, 1 CZĘŚĆ: LISTY RICHARDA WAGNERA DO KOBIET. MONOLOG
1985, 131 min.
18.10.2013, godz. 17:00
WINIFRED WAGNER I HISTORIA DOMU WAHNFRIED 1914-1975
1975., 302 min.
przerwa 30-minutowa po 141 minutach
19.10.2013, godz. 13:00
HITLER – FILM Z NIEMIEC
1977, 437 min
przerwa 30-minutowa po 215 minutach
20.10.2013, godz. 17:00
PARSIFAL
1982, 255 min.
Filmy z napisami polskimi i angielskimi.
Wstęp WOLNY.
BIOGRAFIA
Hans Jürgen Syberberg urodził się 8 grudnia 1935 jako syn właściciela ziemskiego w Nossendorf na Pomorzu, po wojnie należącym do NRD. Wychowywał się w Niemczech, w których władzę sprawowała partia nazistowska. Jako nastolatek bywał często w Berlinie Wschodnim, gdzie poznał Bertolda Brechta. Kamerą 8 mm rejestrował próby Brechta w Berliner Ensemble.
W 1953 Syberberg przeniósł się do Niemczech Zachodnich, studiował literaturę i historię sztuki w Monachium. Doktorat obronił w 1962 pracą zatytułowaną O absurdzie w twórczości Dürrenmatta, pisarza którego sztuki teatralne, powieści kryminalne i satyryczne teksty wywoływały wśród publiczności burzliwe teoretyczne debaty. Po opuszczeniu uniwersytetu objął posadę asystenta dyrektora monachijskiego teatru Münchener Kammerspiele, a począwszy od 1963 zaczął reżyserować filmy dla bawarskiej telewizji Bayrischer Rundfunk, dla której na przestrzeni lat stworzył ponad 80 filmów dokumentalnych. Za film Fritz Kortner spricht Monologe für eine Schallplatte (Shylock) otrzymał w 1966 złotą nagrodę Deutscher Filmpreis w kategorii krótkiego metrażu, pierwsze z wielu późniejszych wyróżnień.
Choć był starszy wiekiem od wielu reżyserów Nowego Filmu Niemieckiego, obecnego w kinematografii w latach siedemdziesiątych, przypisywano go do tego nurtu po trosze z powodu okresu na jaki przypadła jego artystyczna kariera, po trosze z uwagi na oryginalną estetykę jego twórczości. Najbardziej charakterystyczne z jego filmów badają historię Niemiec XX wieku, jak Winifred Wagner i historia domu Wahnfried 1914–1975, którego bohaterkę, synową Richarda Wagnera łączyła bliska przyjaźń z Hitlerem. Nakręcony w 1972 Ludwig – requiem dla dziewiczego króla, to pierwszy film trylogii traktującej o stu latach historii Niemiec. Drugi film, Karl May, poświęcony najlepiej sprzedającemu się niemieckiemu autorowi wszechczasów, powstał dwa lata później. Ostatnia część trylogii, Hitler, film z Niemiec jeszcze do niedawna budził w Niemczech ogromne kontrowersje, w dużej mierze z uwagi na opis Trzeciej Rzeszy jako konsekwencję lub późny owoc niemieckiego romantyzmu.
Pomimo stopniowego wygaśnięcia Nowego Filmu Niemieckiego, Syberberg tworzył filmy aż do lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych dwudziestego stulecia. Jego dzieła rzadko kiedy bywały konwencjonalne czy komercyjne, zawsze jednak ambitne i olśniewające. Jest twórcą nie tylko na wskroś oryginalnym lecz także najbardziej kontrowersyjnym wśród reżyserów Nowego Filmu Niemieckiego. Z tego też względu uważany jest za prekursora nowej fali filmu eksperymentalnego w Niemczech.
FILMOGRAFIA:
2003 Syberberg/Paris/Nossendorf, a Retrospective and Installation
2002 Hommage for Einar Schleef (Installation of 12 self-made films)
1997 Hohle der Erinnerung (Cave of Memory) (Installation of 31 projections/ documentaries/self-made films)
(Installation of 12 self-made films)
1994 Nietzsche/Weimar (Installation of several self-made films)
1994 Ein Traum, was sonst
1993 Syberberg filmt Brecht (Digital restoration of Nach meinem letzten Umzug)
1989 Die Marquise von 0
1987 Penthesilea
1986 Fräulein Else
1985 Edith Clever liest Joyce (Molly Bloom-Monologue)
1984 Die Nacht
1981-82 Parsifal
1978 Hitler: Ein Film aus Deutschland (Our Hitler)
1975 Winifred Wagner und die Feschichte des Hauses Wahnfried von 1914-1975 (The Confessions of Winifred Wagner)
1974 Karl May
1972 Theodor Hirneis oder: Wie man ehem Hofkoch wird
1972 Ludwig – Requiem fur einen jungfräulichen Konig (Ludwig II: Requiem for a Virgin King)
1971 Nach meinem letzten Umzug (8mm films of Brecht's plays, made in 1952-1953)
1970 San Domingo
1969 Sex-Business-Made in Passing
1968 Scarabea – Wieviel Erde braucht der Mensch
1966 Fritz Kortner spricht Monologe fur eine Schallplatte
1966 Die Grafen Pocci-einige Kapitel zur Geschichte einer Familie
1965 Romy: Anatomie eines Gesichts
1965 Fünfter Akt, Siebente Szene: Fritz Kortner probt Kabale und Liebe
Projekt „Syberberg i Wagner“ powstaje z okazji 200. rocznicy urodzin Ryszarda Wagnera i zwraca uwagę na wpływ, jaki wywarła twórczość Wagnera na kino Hansa Jürgena Syberberga.
Organizatorami projektu są: Goethe-Institut, Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia w Gdańsku, Filmoteka Narodowa, Fundacja Kampania Artystyczna.
Ułatwienia dostępu
