Ulrike Ottinger zdobyła uznanie jako niemiecka reżyserka filmowa już w latach 70. XX wieku. Przeszła do historii kina dzięki swojej oryginalnej, interdyscyplinarnej i eksperymentalnej twórczości filmowej, która była pokazywana i nagradzana na najważniejszych międzynarodowych festiwalach.
Program
Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA 1
ul. Jaskółcza 1, Gdańsk Dolne Miasto
06.07.2022 godz. 19.00
Wprowadzenie: Jolanta Woszczenko
Prater, 2007,104'
07.07.2022, godz. 19.00
Portret pijaczki, 1979, 107'
08.07.2022, godz. 19.00
Pod śniegiem, 2011, 109'
09.07.2022, godz.18.00
Spotkanie, udział biorą: Ewa Majewska, filozofka oraz Jolanta Woszczenko i Renata Prokurat, kuratorki projektu
Freak Orlando, 1981, 126'
10.07.2022, godz. 16.00-21.00 / 30' przerwy
Chiny. Sztuki — codzienność, 1985, 270'
Filmy z napisami w języku polskim
Film „Portret pijaczki” z napisami w języku polskim i ukraińskim
Wstęp wolny
Ulrike Ottinger w swojej twórczości filmowej wychodzi daleko poza reżyserię, była autorką scenariuszy, operatorką kamery i producentką, projektowała również do swoich filmów scenografię, plakaty i kostiumy. W jej filmach występowały takie ikony, jak Veruschka von Lehndorff, Magdalena Montezuma czy Tabea Blumenschein. Ulrike Ottinger zrealizowała wiele filmów dokumentalnych, które ukazują jej niezwykłe zdolności obserwacyjne, umiejętności pracy z kamerą, ale przede wszystkim uwidaczniają ogromny szacunek i empatię artystki do drugiego człowieka i jego kultury. Reżyserka, tworząc swoje filmy fabularne wykorzystywała doświadczenia z licznych podróży, konstruując dopracowane w każdym szczególe, własne, surrealistyczne, kompleksowe wizje świata, w których realne przeplata się z fikcją, wręcz szamańsko przepowiadając tematy przyszłości.
W programie przeglądu znajdują się takie kultowe filmy, jak Prater (2007), zrealizowany na terenie wiedeńskiego parku rozrywki, Portret pijaczki (1979) ukazujący anonimową kobietę, która żyje, by pić i pije, by żyć oraz Freak Orlando (1981), który w kampowym stylu opowiada o przekraczaniu dwoistości płci i granic pomiędzy światem wyobrażonym a rzeczywistym.
Nie zabraknie również realizacji dokumentalnych tak istotnych w twórczości artystki. Będzie można zobaczyć jeden z pierwszych długich filmów dokumentalnych, który był efektem licznych podróży i wnikliwych badań Chiny. Sztuki – codzienność (1986). Kolejna pozycja retrospektywy to jedna z ostatnich realizacji filmowych Ottinger Pod śniegiem (2010/2011), ukazująca japoński region Echigo, w którym śnieg utrzymuje się przez większą część roku.
Przegląd filmów w Polsce zbiega się w czasie z osiemdziesiątymi urodzinami artystki.
Filmy zostaną pokazane w lipcu 2022 w Nowym Teatrze w Warszawie i w Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA w Gdańsku, a także w listopadzie w Toruniu na Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Energa Camerimage.
Z okazji przeglądu ukaże się publikacja poświęcona filmowej twórczości artystki.
Projekcjom towarzyszy cykl spotkań.
Przegląd filmów Ulriki Ottinger jest realizowany w ramach projektu prezentującego sylwetki i twórczość szerzej niepokazywanych i w konsekwencji mało znanych w Polsce, lecz wybitnych niemieckich reżyserów filmów eksperymentalnych. Retrospektywy zapoczątkował dwuczęściowy przegląd filmów Christopha Schlingensiefa. Kolejnym etapem były pokazy twórczości Hansa Jürgena Syberberga, Wernera Schroetera oraz Alexanda Klugego. Projekt jest wspólnie realizowany od 2012 roku przez Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia i Goethe-Institut w Warszawie.
Opisy filmów:
Portret pijaczki
Niemcy, 1979, 35 mm, 107 min
Ona, kobieta o wielkiej urodzie, klasycznym dostojeństwie i rafaelowskich proporcjach, jak żadna inna kobieta stworzona do bycia Medeą, Madonną, Beatrycze, Ifigenią, Aspazją pewnego słonecznego zimowego dnia postanowiła wyjechać z La Rotunda. Kupiła bilet lotniczy bez powrotu do Berlin-Tegel.
Chciała odrzucić swoją przeszłość -a raczej porzucić ją jak dom do wyburzenia. Chciała skupić się na jednej sprawie, własnej sprawie. Jedynym jej pragnieniem było żyć wreszcie w zgodzie z własnym przeznaczeniem.
Czytając prospekt reklamowy, jaki podczas lotu wręczyła jej uprzejma stewardesa, postanowiła ułożyć rodzaj planu pijackiego, czyli wykorzystać do własnych celów podaną trasę zwiedzania. Szczegółowy opis trasy bardzo się jej przydał.
Berlin, miasto, którego zupełnie nie znała, wydał jej się w sam raz, by bez przeszkód żyć swoją pasją. Jej pasją było picie -życie piciem-pić, aby żyć-życie pijaczki.
Owładnięta narcystyczno-pesymistycznym kultem samotności, lecąc, utwierdziła się w planach na tyle, że dojrzały one do wcielenia w życie.
Pora więc była je urzeczywistnić.
Fragment scenariusza
Ruch przemian w tym filmie ma zupełnie inny kierunek niż w poprzednim - Madame X. Tam kobiety z bardzo określonych środowisk dołączają do wyprawy w nieznane, tutaj kobieta bez imienia przybywa z nieznanego miejsca i podejmuje szczególną wycieczkę po Berlinie w oparciu o swe zainteresowania napojami alkoholowymi. W pewnym sensie ten projekt prezentuje także badanie nieznanego. Śmierć i destrukcja oczekują razem na końcu każdej podróży, zarówno tej w dalekie rejony świata, jak również całkowicie narcystycznej w głąb siebie.
Ulrike Ottinger
Freak Orlando
Niemcy 1981, 35 mm, 126 min
Film opowiada swoistą historię świata, od jego najwcześniejszych początków do dnia dzisiejszego, ukazując na przykładzie dziwolągów błędy, niekompetencję, żądzę władzy, strach, szaleństwo, brutalność, okrucieństwo i codzienność - Mały Teatr Świata zobrazowany przez Ulrike Ottinger w pięciu odcinkach.
Pierwszy odcinek opowiada o tym, jak Orlanda Zyklopa wraz z siedmioma krasnoludkami występuje jako atrakcja, zelując buty w zakładzie szewskim domu towarowego w Freak City, o wygnanym z domu dyrektorze, Herbercie Zeusie, który jako królowa siedmiu krasnoludków-atletów, odmawia zostania następczynią Słupnika i z tego powodu traci życie.
Drugi odcinek opowiada o tym, jak Orlando Orlanda alias Orlanda Zyklopa jako cudownie narodzona ujrzała światło średniowiecznego świata na stopniach bazyliki. Potrafi wprawdzie zaczarować otoczenie pięknym dwugłosowym śpiewem dobywającym się z jej podwójnej głowy, ale nie jest w stanie zapobiec schwytaniu przez flagelantów dwóch akrobatów i ich wyprowadzeniu z miasta przez biczowników. Wraz z Galli, słynną malarką krasnoludków podąża za kapnikami, docierając w końcu do klasztoru brodatej Świętej Wilgefortis, gdzie w wielkim sklepie i magazynie, na nowo odziana i sportretowana przez Galli, przechodzi zdumiewającą metamorfozę.
Odcinek trzeci opowiada o tym, jak Orlando Capricho alias Orlando Orlanda alias Orlanda Zyklopa zdaje sobie sprawę, że dał/a się nabrać na wyrażoną pięknym głosem ofertę specjalną podróży, proponowaną przez dom towarowy. Dowiaduje się, że nie można zaufać nawet własnemu odbiciu. Pod koniec XVIII wieku wpada w ręce popleczników hiszpańskiej inkwizycji. W końcu wpada w szpony popleczników inkwizycji. Sytuacja staje się niebezpieczna, Orlando/a ledwo unika skierowania do domu poprawczego, aż w końcu, razem z wędrowcami i wymigującymi się od pracy zostaje deportowana/y do Nowego Świata, co zostaje wiernie udokumentowane przez Galli el Primo.
Odcinek czwarty opowiada o tym, jak u bram szpitala psychiatrycznego artyści wędrującej po kraju trupie kuglarzy przyjmują w swe kręgi pana Orlando alias Orlando Capricho alias Orlando Orlanda alias Orlanda Zyklopa. Wkrótce Orlando zakochuje się w Lenie, jednej połówce syjamskich bliźniaczek. Nie podoba się to Leni, drugiej połówce, w związku z czym pan Orlando w desperacji zadaje Leni cios nożem, przez co siłą rzeczy umiera również jego ukochana Lena. Dyrektor trupy - zgodnie ze starym artystycznym zwyczajem - skazuje pana Orlando na śmierć.
Odcinek piąty opowiada o tym, jak pani Orlando, zwana z względu na swe preferencje Freak Orlando, alias pan Orlando, alias Orlando Capricho, alias Orlando Orlanda, alias Orlanda Zyklopa przyjmuje posadę konferansjerki i objeżdża Europę z czterema Króliczkami, jest rozchwytywana jako atrakcja na otwarciach centrów handlowych, uroczystościach rodzinnych i tym podobnych uroczystościach. Wreszcie przyjmuje angaż we Włoszech na dorocznym Festiwalu Brzydali, na którym koronuje zwycięzcę i wręcza mu honorowe trofeum z napisem: "Wśród kulawych utykanie jest zwyczajem". Na końcu festiwalu komunikuje nam, że oto historia się skończyła.
Chiny. Sztuki – codzienność
Niemcy, 1985, 16 mm, 270 min
Ten film dokumentalny, nakręcony przez Ulrike Ottinger w lutym i marcu 1985 roku w prowincjach Yunan i Syczuan, próbuje przekazać nowe spojrzenie na pewną obcą kulturę i jej obecne przemiany. W filmie Ulrike Ottinger przede wszystkim wnikliwie obserwuje ludzi, rezygnując z jakichkolwiek komentarzy. Szczególnego znaczenia nabierają więc długie ujęcia, które śledzą dramaturgię rzeczywistych wydarzeń i oryginalny dźwięk. Dialogami opatrzono tylko nieliczne sceny.
Uirich Gregor
Robiąc ten film, inspirowałam się chińskim malarstwem pejzażowym: samym faktem stosowania zwoju, który nie tylko wymaga innej metody malarskiej, ale także innego sposobu patrzenia - rozwijanie go, skupianie się na szczegółach, wędrowanie tam i z powrotem, oglądanie fragmentów. Więc jeśli filmowałam bazar na przykład, wolałam raczej panoramować bardzo powoli i jednostajnie przez cały plac, niż starać się objąć jego obraz w całości.
Ulrike Ottinger
W mojej dotychczasowej twórczości filmowej zajmowałam się egzotyką, mniejszościami i ich zachowaniem w różnych rolach wewnątrz własnego kręgu kulturowego. Teraz staram się poszerzać tę tematykę, poznawać „realną egzotykę" w obcym kraju, w innym kręgu kulturowym. Próbuję prowadzić kamerą obrazkowy dyskurs o egzotyce jako kwestii punktu widzenia.
Ulrike Ottinger
Prater
Niemcy/Austria, 2007, 35 mm, 104 min
Ludzie, potwory, niespodzianki. Dzięki urzekającym obrazom film Ulrike Ottinger "Prater" przekształca popularny wiedeński park rozrywki w filmową przygodę. Prater jest realnym miejscem produkującym autentyczną rozkosz i maszyną spełniającą marzenia. Nie ma wynalazku technicznego, przełomowego pomysłu, sensacyjnej wiadomości, która nie pojawiłaby się natychmiast w Praterze. Film przedstawia historię wiedeńskiego Prateru w miniaturze - od jego początków do dnia dzisiejszego. Barwne oblicze Prateru ukazane równolegle do rozwoju mediów technicznych ilustrują teksty Elfriede Jelinek, Josefa von Sternberga, Ericha Kästnera, Eliasa Canettiego, podkreśla je natomiast muzyka o różnorodnym charakterze.
Dynastie Praterów opowiadają o życiu ludzi tworzących lunaparki. Spotykamy potomków "człowieka bez podbrzusza", który około roku 1900 założył wraz z żoną i dziećmi wiele istniejących do dziś przedsiębiorstw rozrywkowych. Poznajemy właścicieli restauracji "Schweizerhaus", managerów najlepszego lokalu gastronomicznego, których poprzednicy byli cesarskimi łowczymi, czy Prater-Heinzi, który naprawia wycofane z użytku maszyny iluzjonistyczne. Razem z dawnymi i obecnymi gośćmi Prateru wędrujemy, nie ruszając się z miejsca: Wiedeń zamienia się w Małą Wenecję z kanałami, mostem Rialto i Pałacem Dożów. Z tego miejsca można wysyłać pocztówki na cały świat. A ponad tym wszystkim unosi nas diabelski młyn, z którego rozpościera się widok na dachy Wiednia.
W ciągu dnia Prater należy do dzieci i i przychodzących tu rodzin. Maluchy z błyszczącymi oczami siedzą w miniaturowych samochodzikach i śledzą z zapartym tchem przedstawienia w teatrze lalek. Wieczór w magiczny sposób przyciąga zarówno młodych, jak i tych, którzy pozostali młodzi duchem. Popołudniowa potańcówka przy herbatce zamienia się wówczas w szaloną dyskotekę samotnych serc. Nastolatki, wykonując fantazyjne akrobacje w rytmach wschodnioeuropejskiego rapu, pokazują, że żadna siła odśrodkowa nie jest w stanie wytrącić ich z równowagi,. Gang młodzieżowy sprawdza się na "chłopcu do bicia" ("Watschenmann"). A ponad tym wszystkim błyszczą jaskrawo kolorowe rollercoastery. Fotele katapultowe, karuzele i gokarty konkurują swym blaskiem z gwiazdami na nocnym niebie. Rzeczywistość i iluzja, przeszłość i teraźniejszość - oto ich genialne spotkanie.
Zapierające dech w piersiach obrazy pozwalają każdemu widzowi oglądającemu film Ulrike Ottinger "Prater" zanurzyć się w swoim własnym świecie pragnień i doznań. Film ten łączy w sobie historię najstarszego na świecie parku rozrywki z błyskotliwymi spostrzeżeniami na temat zmienności atrakcji technicznych. Jednocześnie opowiada o ludziach, dla których Prater jest miejscem rozrywki, wspomnień lub po prostu centrum ich życia. Wiedeński Prater to maszyna spełniająca życzenia. Dzięki najnowszej technologii kosmicznej możesz zostać wystrzelony w niebo, a w pociągu widmo spotkasz potwory z historii kina. Łąka (Pratum) - niegdyś miejsce polowań cesarza - jest obecnie placem zabaw dla wszystkich. Skok przez przestrzeń i czas: to jest możliwe tylko tutaj.
Pod śniegiem
Niemcy, 2011, 35 mm, 103 min
W japońskiej prowincji Echigo śnieg zalega często na wysokości kilku metrów aż do maja, przysłaniając krajobraz i okoliczne wioski. Ponieważ jest tak od wieków, mieszkańcy przystosowywali się do życia w tych tak trudnych warunkach. By uchwycić specyfikę ich codziennego życia, świąt i rytuałów religijnych, Ulrike Ottinger udała się do mitycznego kraju śniegu - a wraz z nią dwóch aktorów kabuki. Wcielając się w role uczniów Takeo i Mako, podążają oni śladami Bokushi Suzukiego, który w połowie XIX wieku napisał swoją niezwykłą książkę "Symfonia Krainy Śniegu".
Piękna lisica sprowadza na bezdroża dwóch bohaterów, którzy przechodzą cudowną przemianę. Jako mężczyzna i kobieta z okresu Edo (Tokugawa) wędrują przez przeszłość, wciąż natykając się na teraźniejszość: dzieci ze świątyni budują ze śniegu świętą górę Fuji-san, tkaczkę, tkającą na mrozie delikatną krepę prześladuje zły górski demon, na festiwalu Bogów Drogi spalona zostaje piramida ze słomy ryżowej z wierszami noworocznymi i listami z życzeniami, odbywa się też popularny rytuał rzucania pana młodego do hałd śniegu ("Fuji-san"). Syn przemienionej pary zostaje znanym aktorem. Zazdrosny cesarz wygania go jednak na Złotą i Srebrną Wyspę Sado, która od setek lat była miejscem wygnania dla trudnych lub niewygodnych osób. Jej tysiącletniej historii zawdzięczamy najsmutniejsze, a zarazem najpiękniejsze japońskie poematy. Tęskne spojrzenie mężczyzny pozostającego na wyspie błądzi po bezkresnym morzu.
Trzy elementy: kabuki, poezja i rzeczywistość śnieżnej krainy łączą się z muzyką Yumiko Tanaki, tworząc poruszające obrazy i wzruszający film.
Program
Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA 1
ul. Jaskółcza 1, Gdańsk Dolne Miasto
06.07.2022 godz. 19.00
Wprowadzenie: Jolanta Woszczenko
Prater, 2007,104'
07.07.2022, godz. 19.00
Portret pijaczki, 1979, 107'
08.07.2022, godz. 19.00
Pod śniegiem, 2011, 109'
09.07.2022, godz.18.00
Spotkanie, udział biorą: Alicja Ewa Majewska, filozofka oraz Jolanta Woszczenko i Renata Prokurat, kuratorki projektu
Freak Orlando, 1981, 126'
10.07.2022, godz. 16.00-21.00 / 30' przerwy
Chiny. Sztuki — codzienność, 1985, 270'
Filmy z napisami w języku polskim
Film „Portret pijaczki” z napisami w języku polskim i ukraińskim
Wstęp wolny
МІЖ ДОКУМЕНТОВАННЯМ І ТВОРІННЯМ. ФІЛЬМИ УЛЬРІКЕ ОТТІНГЕР.
Центр Сучасного Мистецтва ЛАЗНЯ, 6-10.07.2022
Гете Інститут в Варшаві і Центр Сучасної Культури ЛАЗНЯ в Ґданську після дворічної вимушеної пандемією перерви повертаються до реалізації спільного кінопроекту, який презентував творчість важливих представників німецького експериментального кіно, таких, як Александер Клюге Ханс Юрген Сиберберг, Вернер Шроетера чи Крістоф Шлінгеншиф.
Едиція в 2022 році присвячена Ульріке Оттінгер, не тільки з огляду на 80-ту річницю з дня народження артистки, але передусім на теми, які вона порушувала, такі як: пам’ять, самотність, відчуження, пошук власного місця на землі, боротьба за права жінок, які вносять цікаві погляди на теми напрочуд актуальні сьогодні, в час пандемії і війни в Україні.
Ульріке Оттінгер здобула визнання як кінорежисерка вже в 70-х рр. XX століття. Увійшла до історії кіно завдяки своїй оригінальній, інтердисциплінарній і експериментальній творчості. Фільми Ульріке Оттінгер характеризуються унікальними формальними пошуками, необмеженою візуальною уявою і відважними технічними експериментами.
Kураторки: Йоланта Вощенко, Рената Прокурат
Oрганізатори: Гете Інститут в Варшаві, Центр Сучасного Мистецтва ЛАЗНЯ
Партнери: MКЦ Новий Театр в Варшаві, EnergaCamerimage, Ulrike Ottinger Film Production
Медійний патронат: wyborcza.pl, SZUM, VOGUE, Aktivist, Going, AMS, Prestiż, LINIA, Trojmiasto.pl
Центр Сучасного Мистецтва ЛАЗНЯ
06.07.2022 год. 19.00
Вступне слово: Йоланта Вощенко
ПРАТЕР, 2007,104'
07.07.2022, год. 19.00
ПОРТРЕТ АЛКОГОЛІЧКИ, 1979, 107'
08.07.2022, год. 19.00
ПІД СНІГОМ, 2011, 109'
09.07.2022, год.18.00
Зустріч, участь беруть: Аліція Ева Маєвська, філософ, а також Йоланта Вощенко і Рената Прокурат, кураторки проекту
ФРІК ОРЛАНДО, 1981, 126'
10.07.2022, год. 16.00-21.00 / 30' перерви
КИТАЙ. МИСТЕЦТВА - БУДЕННІСТЬ, 1985, 270'
Фільми із польськими субтитрами
Фільм ПОРТРЕТ АЛКОГОЛІЧКИ - з польскимт і українськими субтитрами
Вхід безкоштовний
Ułatwienia dostępu
Wstrzymaj
