Sympozjum: Płaszczyzny porozumienia. O uczeniu się od społeczności i z kontekstów

 

 

 

Płynność granic w sztuce czy jej praktyki na pograniczu różnych dyscyplin, kontekstów czy społeczności nie są nowym zjawiskiem, jednak powszechność i różnorodność współczesnych form tego fenomenu wymaga nowego spojrzenia. Takie elementy projektów artystycznych jak zaangażowanie, uczestnictwo czy interdyscyplinarność uważa się powszechnie za wzbogacające, istotne dla edukacji czy przełamujące schematy.

Co wnoszą partycypacyjne czy interdyscyplinarne działania? Czego się naprawdę od nich uczymy? Czy idea zaangażowania dotycząca konkretnych obszarów wiedzy oraz społeczności jest tylko retorycznym konceptem czy też przyczynia się do istotnych zmian? Jeśli tak, co jest tą „nową” wartością? Na czym się ona opiera? Jak ta sytuacja zmieniła się w ostatnich latach? Czy istnieje potrzeba nowych narzędzi, kierunków czy idei opisujących wspomniane zjawiska? I wreszcie, jak można określić wspomniane płaszczyzny porozumienia?

 

Sympozjum jest dedykowane Leonardo/ISAST, które w 2018 roku obchodzi 50-lecie działalności. Leonardo/ISAST jest międzynarodowym stowarzyszeniem zajmującym się sztuką, nauką oraz technologią (nowymi mediami), które funkcjonuje w globalnej sieci powiązań pomiędzy naukowcami/naukowczyniami, artystami/artystkami, akademikami/akademiczkami, badaczami/badaczkami oraz myślicielami/myślicielkami skupiającymi się na interdyscyplinarnej pracy, kreatywnych rozwiązaniach oraz innowacji. Pytanie o wspólne płaszczyzny wydaje się istotne dla tak zdefiniowanej organizacji.

Jeden z tematów poruszanych na sympozjum dotyczyć będzie sztuki i nauki oraz możliwych powiązań tych obszarów z kuratorstwem oraz praktykami artystycznymi. W polu zainteresowań znajdą się m.in. takie zagadnienia jak wpływ technologii i digitalizacji na świat sztuki (zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty), czyli takie elementy jak finansowanie, platformy artystyczne, modele kuratorskie oraz sposoby prezentowania prac. Pojawi się także zagadnienie istotności filmu, video oraz tzw. „media art”.

Podczas sympozjum w ECS zaprezentujemy również obiekt „EgoMetr” autorstwa Christy Sommerer i Laurenta Mignonneau. „EgoMetr" składa się z zabytkowego amperomierza, który był wcześniej używany do nauczania fizyki w szkołach. Artyści zmodyfikowali przyrząd dodając czujniki, które mierzą różne parametry ciała użytkownika. W skali od 0 do 100 mierzony jest poziom ego, w tle można zobaczyć portret artystów. Kiedy użytkownik dotyka dwóch czujników w urządzeniu, igła wskaźnika zaczyna się energicznie poruszać. Dodatkowo w trakcie tego procesu powstaje tajemniczy dźwięk. Każdy użytkownik generuje inny pomiar, który pokazuje jak bardzo lubi artystów. Kiedy zakończy się pomiar, maszyna dodaje jeszcze jedną „ego” liczbę. Każda wystawa i każda interakcja powoduje wzrost ego artystów.

Wstęp na sympozjum 13 maja 2018 r. w Europejskim Centrum Solidarności jest wolny.

 

 

 

 

10:00 Prezentacja pracy „EgoMetr” autorstwa Christy Sommerer i Laurenta Mignonneau

 

10:30 – 10:45  Otwarcie sympozjum: Julia Draganović, Jadwiga Charzyńska,  Ryszard Kluszczyński

 

10:45 – 11:05  Nina Czegledy, Współczesna praktyka artystyczna: Eksploracja strategii alternatywnych

 

11:05 – 11:25  Roger Malina, Czy jeśli trzeba to podłączyć, to nie może być sztuka? Rozszerzające się spektrum sztuki

 

11:25 – 11:45  Jens Hauser, Owocne nieporozumienia na styku sztuki i nauki w ujęciu epistemologicznym

 

12:05 – 12:25  Edith Dekyndt, Distopalia

 

12:25 – 12:45  Emily Gee, Baa Baa Baric. Jak zapoczątkować cichą rewolucję

 

 

 

Praktyka artystyczna opiera się na wielowiekowej tradycji, jednak ostatnia dekada – za sprawą możliwości oferowanych przez współczesność, wszechobecnych technologii i zmniejszających się odległości – przyniosła nowe koncepcje, które wpisują się w ten nurt nieustannych zmian. Rola badań nad sztuką, alternatywne strategie wystawiennicze oraz przemiany publicznego zaangażowania i partycypacji znalazły odzwierciedlenie w wielu projektach. Prezentowane przypadki obrazują niektóre z tych zmian, pokazując, jak kuratorzy i praktycy interdyscyplinarnych kolaboracji starają się badać istotę tej problematyki, wychodząc poza horyzont najbliższej przyszłości. Prezentacja ma charakter opisowy, nie analizuje aktualnych zmian paradygmatów w sztuce.

 

 

60 lat temu, kiedy pierwsi przedstawiciele sztuki kinetycznej starali się zaprezentować swoje prace w Paryżu, od muzeów i krytyków usłyszeli:

Dziś artyści mają do wypełnienia nowe role, opisane 20 lat temu przez Stephena Wilsona w książce Information Arts. Artyści współpracują z naukowcami, wykorzystując technologię CRISPR do modyfikowania genów dla celów artystycznych, podobnie jak przez tysiąclecia robili to ogrodnicy; podporządkowują technologie cyfrowe nowym, niekomercyjnym celom, zawłaszczając je do tworzenia kulturowych znaczeń. 30 lat temu Roy Ascott zaproponował, abyśmy przestali używać słowa „sztuka”, ponieważ zostało ono zamrożone przez nasze instytucje kultury. Przez ostatnie pół wieku zaś, w miarę jak artyści rozszerzali spektrum sztuki, tworząc sztukę odpowiednią dla naszych czasów, publikacje Leonardo dokumentowały i promowały pracę społeczności działającej na styku sztuki, nauki i technologii.

 

 

Aktualne zjawisko zwiększonego wzajemnego zainteresowania między środowiskiem sztuki a technonauki można opisać mianem „zwrotu epistemologicznego”, który nie tylko tworzy nowe formy i narracje, ale angażuje się w kształtowanie alternatywnej wiedzy poetyckiej i politycznej oraz w interaktywne praktyki z mediami, materiałami i materią. Nie poprzestając na złotej klatce metafory i reprezentacji, interwencji symbolicznej, formalistycznych wizji czy formułowania krytyki z bezpiecznego dystansu, konkretny wybór materii ma tu znaczenie w ujęciu tematycznym, podobnie jak ma znaczenie poruszana problematyka. Choć dzisiejsza technonauka sama stała się producentem estetyzowanych obrazów, związane z nią strategie artystyczne wymagają analizy, która nie opiera się wyłącznie na stronie wizualnej, ale na materialnych mediach i połączeniach epistemologicznych. Zjawiska, które niegdyś przyjmowały postać obrazów artystycznych, są tłumaczone, rozproszone i rozdrobnione w przeróżnych przykładach medialności – nie służą jedynie do osiągnięcia danego celu, ale są w pełni zintegrowanymi elementami obiektu estetycznego. Tych zderzeń i powiązań nie należy jednak postrzegać w kategoriach nowego, interdyscyplinarnego raju. Powodują one przede wszystkim ciągłe nieporozumienia, które – w naszym świecie hybrydowej przyczynowości, gdzie nie można już odróżnić sił natury i kultury – mogą okazać się owocne tak dla uczestników, jak i dla obserwatorów.

 

 

 

Prezentacja artystki skupi się na przykładach jej ostatnich realizacji. W swojej praktyce artystycznej Edith Dekyndt wykorzystuje różne przedmioty, aby zaangażować widzów na trzech poziomach: wiedzy, percepcji i rzeczywistości. „Chociaż nie da się go sprowadzić do jakiejkolwiek próby asymilacji z podmiotem, reprezentacji ani dyskursu, Przedmiot autorstwa Edith Dekyndt ma w sobie tę prawdziwość, która łączy go z jego lokalizacją, a także z nami samymi. Obiektywizm artystki przypomina o

 

 

W St Helens na północnym zachodzie Anglii toczy się cicha rewolucja. Praca, która uznaje to, że nawet najmłodsze dzieci mają siłę zmierzyć się z wyzwaniami świata, jednocześnie dając starszym mężczyznom głos zza grobu. Mark Storor, znany społecznie zaangażowany artysta, prowadzi w St Helens ambitny, 12-letni projekt rezydencyjny, poruszając kwestie nierówności w Wielkiej Brytanii i próbując odpowiedzieć napytanie, czy cywilizacja nie jest tak naprawdę najbrutalniejszym przykładem barbarzyństwa. Baa Baa Baric: Have You Any Pull? to wspólne tworzenie historii dnia dzisiejszego i baśni przyszłości. Producentka Emily Gee przedstawi ten proces oparty na współpracy, a także wyjątkowe relacje, konteksty i koncepcje, kwestionujące nasze aktualne lokalne i krajowe położenie oraz tworzące wspólne słownictwo, dzięki któremu możemy wyrazić naszą własną rewolucję, odkrywając poetyckie serce i współdzieloną wiedzę miasta. 

 

 

 

BIO | Nina Czegledy jest artystką, kuratorką i edukatorką, uczestniczką wielu międzynarodowych projektów z zakresu sztuki, nauki i technologii. Jej prace odzwierciedlają zmieniającą się percepcję ludzkiego ciała i jego otoczenia, jak też zmiany paradygmatów w sztuce. Czegledy ma na koncie liczne wystawy, publikacje i nagrody artystyczne; jest też pomysłodawczynią, liderką i uczestniczką wielu forów i festiwali na całym świecie. Artystka często występuje na uczelniach i konferencjach. Jej ostatnią pracą dokumentalną jest Seeing the Invisible (Uniwersytet w Toronto, 2017), a jej najnowszy projekt kuratorski to SPLICE re-examining Nature (Muzeum Sztuki w Oulu, Finlandia, 2017). Czegledy jest przewodniczącą komisji ds. 50. rocznicy powstania Leonardo, członkinią zarządu Leonardo/ISAST, członkinią zarządu kanadyjskiej sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA, przewodniczącą Intercreate org New Zealand, wykładowczynią na Uniwersytecie OCAD w Toronto, Senior Fellow w KMDI na Uniwersytecie w Toronto, współpracowniczką naukową w Hexagram International Network for Research-Creation in Media w Montrealu i Senior Fellow na Węgierskim Uniwersytecie Sztuk Pięknych w Budapeszcie.

 

BIO | Roger Malina prowadzi badania w obszarze sztuki i nauki, jest astronomem i redaktorem. Wykłada sztukę i technologię oraz fizykę na UT w Dallas i jest redaktorem naczelnym Leonardo Publications w MIT Press. Prowadzone przez niego ArtSciLab na UT w Dallas prowadzi badania oparte na ścisłej współpracy naukowców z artystami, zwłaszcza w dziedzinie eksploracji i wydajności danych. Laboratorium prowadzi też we współpracy z MIT Press, Leonardo/ISAST i OLATS badania w zakresie eksperymentalnych publikacji. Malina pełnił funkcję dyrektora Observatoire Astronomique de Marseille Provence (OAMP) w Marsylii, był też członkiem działającej tamże grupy kosmologii obserwacyjnej, zajmującej się badaniami nad ciemną materią i ciemną energią. Jest redaktorem naczelnym Leonardo Publications w MIT Press, m.in. nowej platformy z zakresu sztuki, nauki i technologii: arteca.mit.edu. Roger Malina zdobył tytuł licencjata fizyki na Massachusetts Institute of Technology w 1972 r., a doktorat z astronomii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley w 1979 r. Otrzymał też honorowy doktorat Politechniki w Walencji. 'art*science 2017 - The New and History'. 

 

BIO | Jens Hauser, ur. w 1969 r. w Schwerte (Niemcy), jest mieszkającym w Kopenhadze i Paryżu badaczem mediów i kuratorem zainteresowanym interakcjami na styku sztuki i technologii oraz estetyką transgatunkową i hybrydową. Pracuje na podwójnym stanowisku badawczym na Wydziale Sztuki i Kulturoznawstwa oraz w Medical Museion na Uniwersytecie w Kopenhadze, a także kieruje ośrodkiem badawczym (OU)VERT zajmującym się studiami nad zielenią. Jest też pracownikiem naukowym Wydziału Sztuki, Historii Sztuki i Designu na Uniwersytecie Stanu Michigan, gdzie jest jednym z kierowników programu rezydencyjnego BRIDGE, a także pracownikiem naukowym Wydziału Nauki Obrazu na Danube University w Krems. Hauser jest też przewodniczącym dorocznej konferencji Europejskiego Towarzystwa Literatury, Nauki i Sztuki w Kopenhadze w 2018 r. Na pograniczu studiów z dziedziny mediów, historii sztuki i epistemologii, opracował teorię biomedialności w ramach doktoratu na Uniwersytecie Ruhr w Bochum, ukończył też studia dziennikarskie ze specjalizacją naukowo-techniczną na Université François Rabelais w Tours. Był kuratorem wystaw L’Art Biotech (Nantes, 2003), Still, Living (Perth, 2007), sk-interfaces (Liverpool, 2008 / Luksemburg, 2009), Article Biennale (Stavanger, 2008), Transbiotics (Ryga, 2010), Fingerprints... (Berlin, 2011 / Monachium, 2012), Synth-ethic (Wiedeń, 2011), assemble | standard | minimal (Berlin, 2015), SO3 (Belfort, 2015), WETWARE (Los Angeles, 2016) i Devenir Immobile (Nantes, 2018); a także współkuratorem licznych wystaw i projektów. Hauser zasiada w międzynarodowych jury nagród artystycznych, m.in. Ars Electronica, Transitio czy Vida, jak też w kilku krajowych fundacjach naukowych. Od 1992 r. jest też współpracownikiem-założycielem europejskiego programu telewizyjnego ARTE, wyprodukował liczne reportaże dokumentalne i radiowe dla niemieckich i francuskich nadawców publicznych, a jego eseje od wielu lat pojawiają się w drukowanej prasie i książkach artystycznych.

 

BIO | Edith Dekyndt, ur. w 1960 r. w Ieper (Belgia), jest artystką mieszkającą i pracującą w Brukseli i Berlinie. Skupiając się na rzeźbiarskich i malarskich właściwościach codziennych obiektów, wykorzystując temporalne procesy aktywujące zmianę i rozkład, Dekyndt „sprowadza na ziemię” tradycyjne formalne zagadnienia artystycznej autonomii. Takie działanie ma daleko idące konsekwencje, dotyka problematyki wiedzy, percepcji i rzeczywistości, angażując fascynację i empatię widza, a nie „obiektywną” analizę. Minimalistyczny styl artystki, izolujący materiały poddane chemicznej i fizycznej transformacji, przywodzi na myśl skojarzenia z naukowymi procedurami, jednak jej cel jest tu całkowicie „subiektywny”, zorientowany nie na wynik, ale na tajemnicze zdarzenie. W praktyce Dekyndt przedmioty nabierają życia w sposób, który idzie w poprzek tradycyjnej debaty nt. przedmiotu i podmiotu. Wśród jej najnowszych wystaw indywidualnych można wymienić m.in. Blind Objects, Carl Freedman Gallery (Londyn, 2017), They Shoot Horses, Konrad Fischer Gallery (Berlin, 2017), Air, rain, pain, wind, sweat, tears, fear, yeast, heat, pleasure, salt, dust, dreams, odours, noises, humidity, DAAD Gallery (Berlin, 2016), Ombre indigene, Wiels (Bruksela, 2016) i Théoreme des Foudres, Le Consortium (Dijon, 2015). Dekyndt uczestniczyła w wystawie Viva Arte Viva na Biennale w Wenecji w 2017 r., której kuratorką była Christine Macel. 

 

BIO | Emily Gee jest kuratorką i producentką mieszkającą w Liverpoolu. Aktualnie pracuje jako producentka w Heart of Glass, agencji zajmującej się społecznymi praktykami artystycznymi opartymi na współpracy, która ma siedzibę w St Helens, Merseyside. Wcześniej Gee była dyrektorką ds. edukacji dorosłych w FACT w Liverpoolu. Była kuratorką wystaw i redaktorką towarzyszących im katalogów i publikacji, m.in. Time & Motion: Redefining Working Life and Group Therapy: Mental Distress in a Digital Age. Kierowała także nagradzanymi programami FACT, takimi jak Veterans in Practice, Digital Ambassadors i Criminal Justice.  heartofglass.org.uk