Culture for Revitalisation - Revitalisation for Culture

13 listopada – godz. 9.00 - 13.00; 16.00 – 18.00

14 listopada – godz. 10.00 – 13.00; 14.00 – 17.00
                   
Culture for Revitalisation - Revitalisation for Culture
Międzynarodowa konferencja w ramach projektu „CITIES ON THE EDGE”
Dotycząca związków kultury i rewitalizacji

Kurator: Jakub Szczepański, Lucyna Nyka
Współpraca: Agnieszka Kulazińska

Krystalizacje przestrzeni, Pillar Riberaygua, Andora.

Rewitalizacja, czyli przywracanie do życia miejskich dzielnic łączy większość dyscyplin ludzkiej wiedzy, od umiejętności rozwiązywania problemów technicznych, komunikacyjnych, ekologicznych, medycznych, poprzez nauki społeczne, aż do teologii czy historii sztuki.
Jak opisać związek kultury i rewitalizacji? Kultura rozumiana jako zespół działań obejmujący m. in. sztukę, historię czy konserwację zabytków może być traktowana jako narzędzie rewitalizacji miast. Można też odwrócić sytuację, i stwierdzić, że rewitalizacja jest działaniem w dziedzinie szeroko rozumianej kultury. Rewitalizując przywracamy do życia dzielnice miast, które można zdefiniować jako rodzaj tworów kultury.
W naszej konferencji chcemy wymienić doświadczenia dotyczące obu tych punktów widzenia, i obu działań: zastosowania kultury do rewitalizacji, jak i rewitalizacji jako dzieła współczesnej kultury.
Do konferencji zaproszeni zostali teoretycy, artyści działający w przestrzeni publicznej, socjologowie oraz kuratorzy, pomysłodawcy projektów rewitalizacji historycznych-post wojskowych, post industrialnych obiektów w Kaliningradzie, Rotterdamie.

Uczestnicy:
Jadwiga Charzyńska (Polska)
Adam Jeanes (Black/North SEAS platform , Wielka Brytania)
Jeremi Królikowski (Polska)
J. Krzysztof Lenartowicz (Polska)
Leo van Loon (Creative Factory, Rotterdam)
Lidia Makowska (Polska)
Lucyna Nyka (Polska)
Ludwika Ogorzelec (Polska, Francja)
Jakub Szczepański (Polska)
Halina Taborska (Wielka Brytania)
Elena Tsvetaeva, (National Centre for Contemporary Arts oddział w Kaliningradzie)
Piotr Winskowski, (Polska)
Maciej Brosz (wyniki badań  studentów socjologii dotyczące Dolnego Miasta)

Projekt w ramach sieci międzynarodowej współpracy Cities on the edge
Organizator: CSW Łaźnia
Partnerzy: Politechnika Gdańska
Creative Factory Rotterdam

13 listopada
9.00 – 9.30 Rejestracja uczestników
9.30 – 12.30

Jadwiga Charzyńska
Maciej Brosz
J. Krzysztof Lenartowicz
Leo van Loon

Jadwiga Charzyńska
Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska

Galeria Zewnętrzna Miasta Gdańska to długofalowy projekt Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia mający na celu stworzenie kolekcji trwałych dzieł sztuki w przestrzeni miejskiej. Stanowi ona poważny krok na drodze do zmiany charakteru dzielnicy Dolne Miasto, w której zlokalizowane jest CSW Łaźnia. W ten sposób, współdziałając w zakresie wieloletniego planu rewitalizacyjnego, instytucja wspiera proces transformacji społecznej(bowiem równolegle działa szeroki program edukacyjny) i architektonicznej zaniedbanej dzielnicy. Realizowane dzieła wyłaniane są przez międzynarodowe jury w ramach regularnie ogłaszanych, zamkniętych konkursów. Dotąd odbyły się dwie edycje: I w 2005 i II w 2007. Rozstrzygnięcie III edycji konkursu nastąpi w 2009 roku.

Maciej Brosz
Działalność CSW Łaźnia w percepcji mieszkańców Dolnego Miasta?
Wyniki badań studentów socjologii

J. Krzysztof Lenartowicz
Partycypacja, kultura, rewitalizacja
Wiele już powiedziano o rewitalizacji i o kulturze, o ich wzajemnych zależnościach. Oba słowa mocno zadomowiły się w krajach Unii Europejskiej, w unijnym języku urzędowym. Zlecono i zrealizowano szereg projektów, zwołano szereg konferencji, opublikowano wiele stron tekstów. Krzysztof Lenartowicz w swojej prezentacji  przedstawi  zarys relacji kultury i rewitalizacji dokonany pod kątem tezy, dotyczącej  roli partycypacji społecznej. Partycypacji z jednej strony jako czynnika niezbędnego w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, a z drugiej czynnika, który może w sposób odnawiający wpłynąć na sposób prowadzenia rewitalizacji. Właściwie pojęta rewitalizacja dotyczy nie tylko hardware’u – renowacji obiektów budowlanych i infrastruktury (dróg, placów, kanalizacji, etc.) ale również (a może przede wszystkim?) software’u – odnowy, a niekiedy bardziej budowy zdrowych relacji w społecznościach lokalnych. W Polsce partycypacja byłaby więc nośnikiem nowej kultury zarówno współżycia społecznego i kultury obywatelskiej, jak i nowej kultury w zarządzaniu procesami rewitalizacji.
Idea komunikacji społecznej, której wyrazem w planowaniu i projektowaniu jest partycypacja, liczy na świecie co najmniej czterdzieści lat. Jest coraz szerzej rozumiana i akceptowana, mimo to w planowaniu nadal jest zdominowana przez tzw. racjonalizm instrumentalny. W Polsce, gdzie społeczeństwo obywatelskie wciąż pozostaje w powijakach,  jest to widoczne jeszcze ostrzej.

Leo van Loon
Creative Factory, Rotterdam

 

Creative Factory otwarta została 15 maja. Mieści się w dawnym silosie na ziarno w południowej części Rotterdamu, wyremontowanym przez miasto Rotterdam i przystosowanym do nowych celów.  Otwarcie fabryki jest częścią projektu Kansenzones (obszary możliwości) – programu rewitalizacji zaniedbanych części miasta inicjatywy holenderskich polityków i władz miasta Rotterdamu. Główne działania podejmowane w jego ramach zmierzają do stworzenia przyjaznej atmosfery dla inwestorów.
Creative Factory to kilkanaście przestrzeni dla przedsiębiorców branży artystycznej – biur, pracowni projektowych, studia nagrań, otwartych dla rozpoczynających swoją działalności jak i firm z ugruntowaną pozycją. Creative Factory to również przestrzeń do organizacji spotkań, konferencji, pokazów.
Firmy, projektanci posiadający swoje siedziby w budynku tworzą rodzaj bussinesowego łańcucha, uzupełniają swoją działalność. Klientom oferują kompleksową usługę, od zaprojektowania budynku, wystroju, logo firmy do uniformów dla pracowników.
 Media, moda, design, muzyka i usługi dla businessu to główne obszary działalności Creative Factory. Prezentacja Leo van Loon będzie przedstawieniem idei Creative factory – spojrzenia na miejsce całościowo jako przestrzeni spotkania różnych światów a nie tylko zapełnianie metrów kwadratowych.

16.00 – 18.00

Adam Jeanes
Ludwika Ogorzelec

Adam Jeanes
Sztuka nie zmieni świata ale może pomóc zobaczyć zmiany: (Rewitalizacja miast poprze kulturę współczesną)

 

Adam Jeanes jest managerem projektów z różnych dziedzin kultury o zasięgu międzynarodowym. Interesują go głównie działania w przestrzeni publicznej, w miejscach często niekonwencjonalnych. Od 2006 roku prowadzi projekt  Black/North SEAS platform  finansowany ze źródeł unijnych, pobudzający współpracę artystów różnych dziedzin sztuki regionu Morza Czarnego  i Północnego. Prace tworzone w ramach projektu prezentowane są w miastach portowych, nadmorskich regionach.  Pokazy realizowane są we współpracy z lokalnymi partnerami i władzami miejskimi. Od 2003 roku projekt  SEAS platform odwiedził ponad 20 miejsc w tym Gdańsk (2004 r.). Więcej informacji na stronie www.seas.se.
Tytuł prezentacji Adama Jeanes „ Sztuka  nie zmieni świata ale może pomóc zobaczyć  zmiany” to zarazem osobiste motto autora. Sztuka,  artyści ich intuicja, podejście i podejmowane działania mogą przedefiniować, zmienić  znajome miejsca. Odczytać je na nowo, często  w sposób  zaskakujący dla mieszkańców, lokalnych liderów, władz. Podejście twórców  to z natury podejście „egzystencjalne”  ich punktem wyjścia jest bardziej kreatywność, wizja niż obserwacja, empiryzm. SEAS pracuje w oparciu o metodę określaną „dating” polegającej na wykorzystaniu kreatywnego potencjału sztuki do pracy z zastanym miejscem stającym się bezpośrednią inspiracją dla artysty.

Ludwika Ogorzelec

Ukończyła rzeźbę na wrocławskiej ASP (pracownia Leona Podsiadłego)oraz na paryskiej L'Ecole Nationale Superieure des Beaux-Arts (pracownia Césara). Swoje prace prezentowała na wystawach indywidualnych i zbiorowych m.in.: w Szwecji, Stanach Zjednoczonych, Grecji, Hiszpanii, Szwajcarii, Belgii, Japonii, Niemczech, Włoszech, Libanie, Costa Rice i Polsce. Jest laureatką prestiżowych nagród: Prix du Conseil National, The Pollock - Krasner Grant, jej prace znajdują się w kolekcjach na całym świecie (Muzeum Sztuki w Łodzi, Mamidakis Fundation - Grecja, Memorial Park, Louisville - Kentucky w USA, wyspa Slogo - Lisekil w Szwecji oraz w prywatnych zbiorach we Francji, Niemczech, USA, Włoszech i Hiszpanii). Na stałe mieszka i pracuje we Francji.
Ludwika Ogorzelec tworzy monumentalne instalacje in situ zatytułowane Krystalizacje przestrzeni skomponowane z przecinających się linii, używa drewna, metalu, szkła. Jej prace często wynikają z lokalnego kontekstu, miejsca i kultury. Przekraczają bariery architektoniczne, „przenikając” ściany.
Artystka poprzez swoje kompozycje chce oddziaływać na człowieka i, jak sama mówi, pragnie:

14 listopada
Godz. 10.00 – 13.00

Halina Taborska
Elena Tsvetaeva
Jakub Szczepański
Lidia Makowska

Halina Taborska
Kultura artystyczna w procesach rewitalizacji europejskich miast metropolitalnych

Miejsce i rola kultury artystycznej w procesach rewitalizacji omówiono jest  w referacie poprzez prezentację  wielkich projektów europejskich przełomu 20 i 21 wieku – trzech centrów kultury w Paryżu, Londynie i Wiedniu,  dwóch miasteczek sztuk i nauk w Paryżu i Walencji oraz dzielnicy kultury Temple Bar w Dublinie. Celem prezentacji jest skierowanie uwagi na tzw. „twardą rewitalizację” -  tworzenie trwałych struktur architektoniczno-urbanistycznych, mogących stanowić bazę dla zróżnicowanych programów kultury artystycznej, a jednocześnie zapewniających  stały przepływ  milionowych rzesz turystów i ludności miejscowej.    

Elena Tsvetaeva
National Centre for Contemporary Arts oddział w Kaliningradzie

National Centre for Contemporary Art w Rosji  powstało na początku 1990 roku, jego oddział w Kaliningradzie rozpoczął działalność w 1997 roku. Sztuka współczesna to główny obszar zainteresowań instytucji.
Galeria posiada biuro w centrum miasta, z punktu widzenia rewitalizacji ciekawszym obiektem jest jednak przyszła siedziba Galerii  -   XIX -wieczna wieża pozostałość niemieckich fortyfikacji miejskich i podejmowane wokół niej działania.
Obiekt , wymagający dużych prac budowlanych i konserwatorskich przejęty został w 2003 roku. Prace nad jego rekonstrukcją i renowacją trwają. Działalność artystyczna y już się rozpoczęła, zmierza ona głównie do zaangażowania mieszkańców i środowiska artystycznego w prace nad budynkiem.
Zorganizowanych zostało szereg projektów (również w formie otwartych międzynarodowych konkursów) , analizujących miejsce z różnych punktów widzenia.  Rozpoczęły one rzeczywistą rewitalizację budynku, poprzez sztukę pomogły zaktualizować jego kontekst, na nowo „przywrócić” go lokalnej społeczności, uczynić go widzialnym dla środowisk europejskich.

Godz. 14.00 – 17.00

Jeremi T. Królikowski
Piotr Winskowski
Lucyna Nyka

Jeremi T. Królikowski
  
Kultura przestrzeni jest rezultatem hierarchii wartości, według której człowiek przekształca i chroni swoje otoczenie a wyraża się poprzez znaki odciskane w przestrzeni i odnosi się do wartości takich jak troska o drugiego człowieka, solidarność, sacrum, podziw dla piękna, szacunek dla dziedzictwa. Tekst omawia źródła kultury przestrzeni miasta i jej praktykę realizowaną na przykładach m.in. Lublina, Bełchatowa. Warszawy. Zadaniem kultury przestrzeni jest rozwiązywanie poprzez różne formy dialogu istniejących w mieście zagrożeń i konfliktów  aktualnych bądź potencjalnych.

Piotr Winskowski
Dzieło rewitalizacji jako dzieło po-sztuki?

Podążając za myślą Stefana Morawskiego – diagnozującego ponad dwadzieścia lat temu ewolucję działalności artystycznej drugiej połowy XX wieku jako przejście od sztuki do po-sztuki – warto przyjrzeć się z tej perspektywy dzisiejszej aktywności rewitalizacyjnej oraz budynkom, przestrzeniom otwartym, słowem dziełom, jakie są jej efekty. Akcent położony na historyczno krytyczny a nie filozoficzno teoretyczny aspekt problemu pozwoli na ukazanie ideowej złożoności, formalnej heterogeniczności, niewspółmierności pochodzenia i aktualnego statusu jakości „artystycznych” i użytkowych takich konkretnych miejsc. Omówione przykłady projektów i realizacji dotyczą rewitalizacji: (a) przezwyciężającej ideową jednostronność PRL i (b) przekształcającej  wartości plastyczne opuszczonych obiektów i przestrzeni przemysłowych w „potencjał odbicia” dla unikatowo kształtowanej stylistyki postindustrialnej.

 

      

Mecenat:
Urząd Miasta Gdańska

Projekt w ramach sieci międzynarodowej współpracy
Cities on the edge

Organizator:                
CSW Łaźnia

Patroni medialni
Loga Trójmiasto.PL, Radio Gdańsk