Mięso, metal i kod: Rozchwiane chimery. Stelarc

 

 

Prezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia wystawa charyzmatycznego australijskiego artysty Stelarca pt. „Mięso, Metal i Kod: Rozchwiane Chimery” jest pierwszą w skali światowej tak obszerną prezentacją twórczości tego artysty, identyfikowanego dotąd przede wszystkim ze sztuką performansu. Wystawa przedstawia go jako twórcę interdyscyplinarnej sztuki robotycznej i cyborgicznej. W jej skład wchodzą interaktywne instalacje Walking Head oraz Prosthetic Head, podejmujące improwizowany dialog z publicznością, obiekty Exoskeleton, Third Hand i Extended Arm, funkcjonujące zwykle jako amplifikacje i rozszerzenia ciała artysty podczas performansów, tu przedstawione jako artefakty uzupełnione o wideodokumentacje działań z ich użyciem, oraz projekcje dokumentujące hybrydyczne, sieciowe i performatywne projekty Ping Body, Fractal Flesh oraz Ear on Arm Surgery i Ear on Arm Suspension.

Twórczość Stelarca wyraża ideę symbiozy pierwiastka biologicznego i technologicznego, połączenia mięsa i metalu, które są w jego pracach organizowane w nowy, hybrydyczny porządek sieciowy przy użyciu elementu cyfrowego – kodu. Ciało, wokół którego jest organizowanych większość działań artysty, przestaje być jedynie interfejsem łączącym umysł z rzeczywistością materialną. Przybiera formę rozchwianej chimery: zakłopotanej własną nieokreślonością, niepewnej posiadanego statusu, kontestującej swoją płynność oraz tymczasowość i organizującej na nowo swe relacje ze światem.

Ciało fizyczne przeobraża się tu w ciało post-biologiczne, otwarte na transformacje i wpisujące się w dynamiczny kontekst bio-techno-sfery, nowej transhumanistycznej rzeczywistości. Sama technologia natomiast przestaje funkcjonować jedynie jako otoczenie czy wzmocnienie ludzkiej cielesności. Miniaturyzacja, bio-kompatybilność i wirtualność implantowanej technologii przenosi ją w głąb ciała, zmieniając je w formę chimery. Z drugiej jednak strony, formy technologiczne, dążąc do uwolnienia się od zależności od ludzkiego ciała, przestają odgrywać rolę jego rozszerzenia i zmierzają – w ramach hybrydycznej sieci bio-techno-cyfrowej, której są składnikami – w stronę ograniczonej autonomii. Jednak niemożność pełnej samodzielności także i je skazują na los chimer, choć nie potrafią one w pełni uwolnić się od więzi z ludzkim światem, arysta nie bierze już pełnej odpowiedzialności za ich działania.

 

Ryszard W. Kluszczyński

 

 

Art+Science Meeting to projekt realizowany dzięki finansowemu wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 

Stelarc – artysta poszukujący alternatywnych architektur anatomicznych. Do jego prac należą m.in. THIRD HAND, STOMACH SCULPTURE i EXOSKELETON czyli 6-nożny robot. Performans FRACTAL FLESH bazował na bezustannej elektrycznej stymulacji ciała. PING BODY i PARASITE odkrywały ciało, którego ruch kontrolowany był przez strumienie danych internetowych. PROSTHETIC HEAD czyli wirtualny rozmówca, otrzymał kolejne części ciała: ARTICULATED HEAD, FLOATING HEAD i SWARMING HEADS. EAR ON ARM jest chirurgiczną konstrukcją opartą na hodowli tkanek, w której umieszczony jest mikrofon – dzięki jego połączeniu z Internetem zaistnieje możliwość odsłuchiwania wrażeń dźwiękowych ucha. W 2000 roku artysta otrzymał tytuł Doktora honoris causa Uniwersytetu Monash. Stelarc obecnie pracuje na Uniwersytecie Brunel w Londynie Zachodnim, gdzie zajmuje się sztuką performansu. W 2010 roku otrzymał grant od Rady Australijskiej oraz nagrodę Ars Electronica Hybrid Arts. Jego twórczość reprezentowana jest przez galerie SCOTT LIVESEY w Melbourne.