W serii podcastów „Przyziemnie” próbujemy zrozumieć katastrofę klimatyczną. Wysłuchujemy wielu głosów, opowieści i teorii,żeby odkryć z czym tak naprawdę się mierzymy i jak możemy działać. Nie musimy udowadniać, że zagrożenie jest prawdziwe. Wiemy, że katastrofa ma wiele wymiarów i dzieje się tu i teraz, a jej konsekwencje odczuwa wiele osób na całej planecie, również tutaj w Polsce. W ramach „Przyziemnie” kompostujemy dotychczasowy dorobek myśli humanistycznej, by stworzyć żyzne podglebie, na którym rozkwitną nowe idee. Być może dzięki nim znajdziemy odpowiedź na pytanie jak żyć w świecie, który nieodwracalnie się zmienia.
Premiery wszystkich odcinków odbyły się na antenie Radia Kapitał.
Wszystkie odcinki są dostępne na popularnych platformach streamingowych.
ODCINEK 5: Bez naszej złości nie ma przyszłości
W ostatnim odcinku podcastu „Przyziemnie” rozmawiamy o politycznym wymiarze katastrofy klimatycznej. Nadziei na zmianę świata szukamy w historycznych przykładach, gniewie i zaangażowaniu obywatelskim. Zastanawiamy się nad różnymi formami aktywizmu klimatycznego oraz przydatnością narzędzi artystycznych.
Transkrypcja odc.5 (35 KB, doc.)
Tomasz S. Markiewka – filozof i publicysta. Wykłada na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pisuje dla OKO.press, „Krytyki Politycznej” i „Nowego Obywatela”. Autor książek "Zmienić świat raz jeszcze" (2021), "Gniew" (2020) i "Język neoliberalizmu" (2017).
Zuzanna Derlacz – członkini ogrodniczo-artystycznego kolektywu Spółdzielnia „Krzak”, współredaktorka magazynu „Krzak Papier”, kuratorka wystaw. Współtworzy projekt ZAKOLE poświęcony Zakolu Wawerskiemu, podmokłemu terenowi w Warszawie.
Olga Roszkowska – artystka i badaczka. W swojej praktyce podejmuje tematykę związaną z przestrzeniami ekstrakcji oraz kolonizacji przyrody, obserwując opór, adaptacje i regeneracje międzygatunkowych wspólnot. Łączy narzędzia audiowizualne i prace z tekstem z metodami ucieleśnionymi oraz generowaniem przestrzeni do uwspólniania wiedzy i doświadczeń. Członkini Spółdzielni “Krzak” oraz projektu ZAKOLE, jedna z redaktorek magazynu Krzak Papier.
Spółdzielnia Krzak to kolektywny ogród non-profit i przestrzeń kulturalna prowadzona w Warszawie. Koncentruje się na strategiach przekładania troski o środowisko na sztukę i kulturę, a także na codzienne praktyki. Zajmując fizyczną przestrzeń ogrodu i domu na Osiedlu Jazdów, czyli w zielonej enklawie w centrum miasta, poprzez działania wokół ogrodu oferuje miejsce do uczestnictwa, wspólnego spędzania czasu i wymiany. Organizuje wystawy, warsztaty, dyskusje, koncerty, zbiórki pieniędzy i protesty, współpracując z innymi inicjatywami, artystami i aktywistami, angażując się w ruch klimatyczny. Wreszcie Krzak to społeczność wspierana wspólnym wysiłkiem, przepływem pomysłów i wieloma słonecznymi dniami spędzonymi na kopaniu, pieleniu, kompostowaniu i zbieraniu pomidorów.
Spółdzielnia Krzak: www.krzakpapier.pl / FB: facebook.com/spoldzielniakrzak
Młodzieżowy Strajk Klimatyczny: www.msk.earth
Extinction Rebellion Polska: www.extinctionrebellion.pl
Ende Gelände: www.ende-gelaende.org/pl
Erath Strike: facebook.com/earthstrikepl/
Obóz dla Puszczy: facebook.com/dlapuszczy
Inicjatywa Dzikie Karpaty: facebook.com/dzikiekarpaty
Reclaim the Fields: www.reclaimthefields.org
ODCINEK 4: Koniec zdrowego rozsądku
W czwartym odcinku podcastu „Przyziemnie” poszerzamy naszą wyobraźnię ekonomiczną i gospodarczą. Rozmawiamy o tym, jak globalny kapitalizm łączy się z katastrofą klimatyczną, czemu wolnorynkowe dogmaty rozsypują się w konfrontacji z planetarnymi zmianami i dlaczego powinniśmy porzucić nasze zdroworozsądkowe przekonania. Spotykamy się również z przedstawicielem grupy INTERPRT, który nie boi się otwarcie walczyć z globalnymi korporacjami.
Transkrypcja odc.4 (34 KB, doc.)
Więcej o kwestiach poruszonych w podcaście dowiesz się tutaj (15 KB, doc.)
Tomasz S. Markiewka – filozof i publicysta. Wykłada na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pisuje dla OKO.press, „Krytyki Politycznej” i „Nowego Obywatela”. Autor książek "Zmienić świat raz jeszcze" (2021), "Gniew" (2020) i "Język neoliberalizmu" (2017).
Ewa Bińczyk – filozofka, wykładowczyni Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu gdzie pracuje w Katedrze Filozofii Praktycznej w Instytucie Filozofii. Zajmuje się współczesną filozofią środowiskową, filozofią nauki i techniki, studiami nad nauką i technologią i kontrowersjami w nauce. Autorka m.in. książki „Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu” (2018).
Filip Wesołowski – członek projektu INTERPRT, gdzie jest odpowiedzialny za research, OSINT oraz tworzenie materiałów filmowych. Jest absolwentem interdyscyplinarnych studiów w Kolegium Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego.
INTERPRT to projekt prowadzony przez grupę interdyscyplinarnych badaczy i projektantów przestrzennych, którzy wierzą, że ogólnodostępne dane geoprzestrzenne mogą umożliwić grupom działającym w ramach społeczeństwa obywatelskiego wykorzystanie materiałów dowodowych związanych ze środowiskiem naturalnym. Podejmują długoterminowe dochodzenia w imieniu różnych grup, a także samodzielnie inicjują projekty badawcze, w ramach których tworzą filmy, interaktywne mapy i materiały dowodowe. Są częścią globalnej kampanii mającej na celu kryminalizację ekobójstwa w prawie międzynarodowym.
INTERPRT: www.interprt.org
ODCINEK 3: Potraktować nie-ludzi serio
W trzecim odcinku podcastu „Przyziemnie” odkrywamy, że brakuje nam języka, wyobraźni i pojęć do opisywania rzeczywistości naznaczonej przez katastrofę klimatyczną. W obliczu planetarnych zmian dotychczasowe sposoby opowiadania sobie świata wydają się nieaktualne i zupełnie bezradne. Dlatego razem z naszymi gośćmi zanurzamy się w świecie mrocznej ekologii. Gdzie szukać nowych opowieści oraz pomysłów na budowanie relacji ze światem? Czego w tej kwestii mogą nauczyć nas grzyby i bobry?
Transkrypcja odc.3 (18 KB, doc.)
Więcej o kwestiach poruszonych w podcaście dowiesz się tutaj (15 KB, doc.)
Andrzej Marzec – filozof, krytyk filmowy, redaktor „Czasu Kultury”. Jest kuratorem cyklu filmowego „Krótkie spięcia" w poznańskim Pawilonie. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół: ontologii zwróconej ku przedmiotom, ciemnej ekologii oraz współczesnego kina alternatywnego. Autor książki „Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności”, Warszawa, Fundacja Bęc Zmiana 2015. W tym momencie przygotowuje książkę „Antropocień - filozofia i estetyka po końcu świata”, która niebawem ukaże się drukiem.
Zuzanna Derlacz – członkini ogrodniczo-artystycznego kolektywu Spółdzielnia „Krzak”, współredaktorka magazynu „Krzak Papier”, kuratorka wystaw. Współtworzy projekt ZAKOLE poświęcony Zakolu Wawerskiemu, podmokłemu terenowi w Warszawie.
Olga Roszkowska – artystka i badaczka. W swojej praktyce podejmuje tematykę związaną z przestrzeniami ekstrakcji oraz kolonizacji przyrody, obserwując opór, adaptacje i regeneracje międzygatunkowych wspólnot. Łączy narzędzia audiowizualne i prace z tekstem z metodami ucieleśnionymi oraz generowaniem przestrzeni do uwspólniania wiedzy i doświadczeń. Członkini Spółdzielni “Krzak” oraz projektu ZAKOLE, jedna z redaktorek magazynu Krzak Papier.
Projekt ZAKOLE ma na celu poszukiwanie nowych sposobów opowiadania i doświadczania miejsc takich jak Zakole Wawerskie, a także przybliżania perspektywy istot zamieszkujących i współtworzących te tereny.
www.zakole.pl / FB/zakolewawerskie
ODCINEK 2: Za 30 lat obudzimy się w innym świecie
W drugim odcinku podcastu „Przyziemnie” próbujemy spojrzeć na kryzys klimatyczny z szerszej perspektywy. Katastrofa klimatyczna to problem globalny, którego nie da się zobaczyć w całości. To rozłożony w czasie i przestrzeni proces, który rozgrywa się w wielu miejscach naraz. Obejmuje planetę, gatunek homo sapiens i całość życia na Ziemi, a jednocześnie jego skutki są widoczne na poziomie lokalnym. Czy jako ludzie mamy na te procesy jakikolwiek wpływ?
Transkrypcja odc.2 (36 KB, doc.)
Więcej o kwestiach poruszonych w podcaście dowiesz się tutaj (15 KB, doc.)
Ewa Bińczyk – filozofka, wykładowczyni Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu gdzie pracuje w Katedrze Filozofii Praktycznej w Instytucie Filozofii. Zajmuje się współczesną filozofią środowiskową, filozofią nauki i techniki, studiami nad nauką i technologią i kontrowersjami w nauce. Autorka m.in. książki “Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu” (2018).
Diana Lelonek – polska artystka wizualna, działająca na przecięciu sztuki, aktywizmu i nauki, zajmująca się relacjami międzygatunkowymi. Jej projekty to krytyczna odpowiedź na procesy nadprodukcji, niepohamowanego wzrostu i degradacji środowiska. Jako medium używa fotografii, wideo, dźwięków, obiektów znalezionych, jak również mchów, pleśni i bakterii.
Izabela Zygmunt – aktywistka działającą na rzecz ochrony środowiska i klimatu w organizacjach Polska Zielona Sieć i CEE Bankwatch Network, gdzie zajmuje się przede wszystkim transformacją energetyczną i sprawiedliwą transformacją regionów górniczych. Wcześniej była urzędniczką Komisji Europejskiej i działaczką Partii Zieloni.
ODCINEK 1: Jak przestaniemy pędzić, to będziemy szybsi
W pierwszym odcinku podcastu „Przyziemnie” rozmawiamy o indywidualnym wymiarze katastrofy klimatycznej. Jak radzić sobie z ciężarem psychicznym i emocjonalnym, jaki przynosi wiedza o zmianie klimatu? Czy nasze osobiste decyzje i wybory mają znaczenie? Czy powinniśmy się bać, wściekać, przeżywać żałobę? A może mimo wszystko szukać nadziei?
Transkrypcja odc. 1 (28 KB, doc.)
Więcej o kwestiach poruszonych w podcaście dowiesz się tutaj (15 KB, doc.)
Joanna Brzezińska - psycholożka, specjalistka zdrowia publicznego, współzałożycielka Fundacji Klimat i Emocje. Ukończyła studia magisterskie EuroPubHealth w School of Health and Related Research na uniwersytecie w Sheffield (UK) i École Des Hautes Etudes En Santé Publique w Paryżu. Od zawsze zainteresowana związkiem ciała, psychiki i środowiska oraz procesem zmiany. Kiedyś wspierała zmiany indywidualnych nawyków zdrowotnych, teraz skupia się na wspieraniu aktywistów oraz wykorzystywaniu psychologii i wiedzy o emocjach do walki ze zmianami klimatu oraz o prawa człowieka i sprawiedliwość społeczną.
Diana Lelonek – polska artystka wizualna, działająca na przecięciu sztuki, aktywizmu i nauki, zajmująca się relacjami międzygatunkowymi. Jej projekty to krytyczna odpowiedź na procesy nadprodukcji, niepohamowanego wzrostu i degradacji środowiska. Jako medium używa fotografii, wideo, dźwięków, obiektów znalezionych, jak również mchów, pleśni i bakterii.
FB: fb/klimatiemocje i IG: @klimatiemocje
Bogna Stefańska i Kuba Depczyński o projekcie:
Wędrujemy we śnie przez koniec znanego nam świata i nawet nie widzimy, jak wszystko wokół zmienia się w pustynię nie do życia. Zadajemy sobie pytania: jak zobaczyć zmiany klimatu, które dzieją się wokół nas w zastraszającym, jak na standardy czasu geologicznego, tempie? Jak zrozumieć wielkie procesy gdy na co dzień nie myślimy skalą planetarną, lecz kategoriami najbliższych dekad i obszarów państw narodowych? Jak ujrzeć podnoszący się poziom oceanów, topniejące lodowce, kurczące się zasoby, znikające gatunki, wysychające koryta rzek? Czy musi zabraknąć wody zdatnej do picia i czystego powietrza, żebyśmy otrząsnęli się z letargu?
W trakcie naszej internetowej rezydencji w Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA w Gdańsku realizujemy pięcioodcinkowy podcast zatytułowany „Przyziemnie” poświęcony rozgrywającej się na naszych oczach i uszach katastrofie klimatycznej. Słuchowisko ma formę wielowątkowej opowieści, opartej zarówno na wiedzy z zakresu psychologii, socjologii, filozofii czy ekonomii, jak i osobistych doświadczeniach i indywidualnej perspektywie zaproszonych do współpracy osób. Wspólnie z nimi rozmawiamy o najważniejszych pojęciach, problemach i ideach związanych ze zmianami klimatycznymi, rozwijamy obrazowe metafory, poszukujemy nowych języków opowiadania o życiu na Ziemi, omawiamy lokalne i globalne problemy oraz przykłady rozwiązań zaradczych. W ramach „Przyziemnie” kompostujemy dotychczasowy dorobek myśli humanistycznej by stworzyć żyzne podglebie, na którym rozkwitną nowe idee. Być może dzięki nim znajdziemy odpowiedź na pytanie jak żyć w świecie, który nieodwracalnie się zmienia.
W każdym z epizodów, oprócz zaproszonych ekspertek i ekspertów z dziedzin takich jak socjologia, psychologia, filozofia, ekonomia, politologia czy aktywizm społeczny, pojawiają się także artystki i artyści, którzy opowiadają o tym, jak kryzys klimatyczny wpływa na ich praktykę twórczą oraz jak możemy myśleć o wykorzystywaniu narzędzi artystycznych w działaniach na rzecz budowania wspólnej przyszłości na naszej planecie.
Cały projekt traktujemy jako dźwiękową wystawę, w ramach której prezentujemy idee, praktyki oraz osoby – teoretyków i twórczynie. Dlatego ważną rolę odegrywa forma słuchowiska, którego udźwiękowieniem zajęła się Justyna Banaszczyk/FOQL – artystka dźwiękowa, twórczyni muzyki elektronicznej, współzałożycielka kolektywu Oramics oraz Radia Kapitał. Specjalnie przygotowane przez Justynę nagrania terenowe oraz kompozycje muzyczne są fundamentem całego materiału i tłem dla narracji, dzięki któremu słuchanie podcastu staje się doświadczeniem angażującym intelektualnie, osobistym i pociągającym estetycznie.
Goście i gościnie: Ewa Bińczyk, Joanna Brzezińska, Diana Lelonek, Tomasz Markiewka, Andrzej Marzec, Zuzia Derlacz i Olga Roszkowska, Filip Wesołowski, Izabela Zygmunt.
Mastering podcastu: Radek Sirko.
Partnerzy medialni: Fundacja Bęc Zmiana, Notes na 6 Tygodni, Radio Kapitał, SZUM, Trójmiasto.pl
Opracowanie graficzne: Ania Gawron
Bogna Stefańska
Historyczka sztuki, ukończyła studia magisterskie na Wydziale Zarządzania Kulturą Wizualną Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Pracuje w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie jako researcherka w dziale badań oraz kuratorka programu publicznego poświęconego katastrofie klimatycznej. W swojej pracy badawczej zajmuje się przepisywaniem kanonu działań artystycznych i aktywistycznych wobec kryzysu klimatycznego oraz sztuką feministyczną i internetowymi działaniami feministycznymi. Współtwórczyni feministycznego festiwalu filmów dokumentalnych kobiet HER Docs Film Festival. Jest odpowiedzialna za research do Atlasu Roku Antyfaszystowskiego – szerokiego, oddolnego, społecznego archiwum postaw oraz działań antywojennych i antyfaszystowskich w historii sztuki, kultury i nie tylko.
Jakub Depczyński
Historyk sztuki, ukończył studia magisterskie na Wydziale Zarządzania Kulturą Wizualną Akademiii Sztuk Pięknych w Warszawie. Pracuje w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie jako researcher w dziale badań oraz kurator programu publicznego poświęconego katastrofie klimatycznej. Interesuje się praktykami postartystycznymi, relacjami technologii i sztuki oraz współczesną myślą ekologiczną. Współtwórca Atlasu Roku Antyfaszystowskiego – szerokiego, oddolnego, społecznego archiwum postaw oraz działań antywojennych i antyfaszystowskich w historii sztuki, kultury i nie tylko.
Justyna Banaszczyk
Artystka działająca w obrębie eksperymentalnej muzyki elektronicznej i około~tanecznej, a także twórczyni słuchowisk, muzyki filmowej i muzyki do gier. W jej utworach pobrzmiewają̨ echa IDM-u i industrialu, ale najważniejszym czynnikiem jest rytmiczna i brzmieniowa inwencja oraz ciągła eksperymentacja, co ma odzwierciedlenie w jej występach na żywo, które w dużej mierze są̨ improwizowane. Współtworzy również̇ noise’owy duet Mother Earth’s Doom Vibes z performerką i artystką dźwiękową̨ Edką Jarząb. Czasem sięga po gramofony i magnetofony czterośladowe, by jako Głupiec grać kolaże dźwiękowe i mixtape’y. Bardzo aktywnie współtworzyła grupę̨ Oramics (2017-2019), która za cel obrała promowanie równości i działalność́ edukacyjną na scenie elektronicznej i klubowej. Jednym z największych sukcesów kolektywu było wydanie charytatywnej składanki „Total Solidarity”, która trafiła do mediów na całym świecie. Współzałożycielka Radia Kapitał. Współprowadzi kasetową wytwórnię̨ Pointless Geometry, która wydaje eksperymentalną muzykę̨ elektroniczną z Europy Środkowej i Wschodniej. Artystka SHAPE Platform 2020 – międzynarodowej instytucji promującej wybranych artystów z Europy.
Ułatwienia dostępu
